Völlum (í Víðirnesbygð) 12 Januar 1879

Kæri frændi.

Tilskrif þitt af 13 Maí f.á. þakka jeg þjer kærlega, jeg meðtók það ekki fyrr en 4a Aug. og var það nokkru seinna en önnur brjef komu sem þó voru skrifuð um sama leiti, og hefur þeim flækingi máské valdið það, að þú skrifaðir lítið eitt rángt utan á það "Fljótsbygð„ í staðin fyrir Víðirnesbygð samt var það óskémt, og mjer þókti mikið vænt um það, frjettirnar voru ákjósanlega valdar, og greinilegar, og mjer fanst eins og jeg sjá að nýju um allann Laxárdal, sem mynning mín er nátengdari við en nokkurn annan stað á jörðu, sem jeg hefi sjeð, - Af tíðarfari hjerna er það að seigja : að eptir það jeg skrifaði þjer um sama mund í fyrra vetur, var bezta vetrartíð til miðs martsin: þá varð alveg snjólaust, og afbragðs tíð úr því alt vorið, 16. April kom mesta hríð og varð 12 þumlunga djúpur snjór, en hann tók upp að mestu daginn eptir, svo úr því bezta sumartíð, en haustið var regna og stormasatm til October loka, þá kom stilling og bezta tíð (þá stóð yfir Indiana sumarið) til 26. Novemb: þá kom talsverð hríð, Vatnið lagði ekki alveg fyrr en 3 Decemb: svo hafa opt komið hríðar, en lítið snjóað í senn, fyrir þennann dag var snjór 8 þuml: djúpur, í dag er stórhríð eptir því sem hjer getur mest orðið, og bætir víst mikið á, afli varð lítill hjá flestum í haust sakir ógæftanna, jeg Aflaði frá nýári 1878 til Ársloka 1861 fisk mart af því var smátt, jeg fjekk upp í haust 107. Bush af Kartöflum, en 17 B. urðu ónýt af því í haust, vegna þess að vatn hljóp í grafirnar sem jeg setti þær í, yfir það heila varð uppskéra með lángmesta móti á Kartöflum hjer í Nýlendunni.

Nokkrir sáðu korntegundum, helzt hveiti og byggi og lukkaðist allvel hjá sumum, en sumstaðar, eyðilagðist það af ofþurki fyrst eptir sánínguna, garðjurtir misheppnuðust víða hvar mjög mikið, mest af ormi, hjá mjer spruttu allvel næpur, og Bornhólmskar rófur, Kálhöfuð mjög lítið, dálítið af Tóbaki, pumkin og Sqash vel og það litla (hjerumbil 30 korn) af Mais sem jeg sáði spratt vel, Sugar beet (sikur betar) og Mangel sæmilega, Salat vel, en laukur, Carrot, (einskonar gular rófur) parsley, rhubarb og fleyra sem jeg man ekki að telja, varð alveg ónýtt þú gétur sjeð af Framfara hvað uppskeran er hjer í Nýlendunni og hvaða lifandi pening við höfuð með fl. því nú er verið að safna til búnaðarskýrslunar sem svo á að prenta, eins og þá sem kom út í fyrra í 17. Nr. Framf: - jeg gét þess aðeins, að jeg hef 3 Kýr og 3 Kálfa, og það er allur minn lifandi peningur, mjólkin er 5 pottar á dag nú sem stendur, nú sérðu hvað við höfum til fæðu nefnilega fisk, Kartöflur, mjólk og smjör, og þess hef jeg aflað mjer sjálfur, þar að auki höfum við lítið eitt af hveiti, nú er smátt um vörur til að kaupa fyrir hveiti, klæði og skæði, og fleyra sem maður má ekki án vera, Kartöflur vill enginn kaupa, þær voru boðnar í haust fyrir 25 og 20 og sienast 15 cent 1 Bush. (60 P) og seldust ekki, smjör er að falla í verði um leið og járnbrautin kom til Winnipeg svo það var keypt þar inn á Markaðinn fyrir 15 cent pundið, en af því hefi jeg kanské 30=40 pund til sals, og það eru allar vörurnar, svona er nú Búskapurinn minn hjerna, fólk mitt alt Kona og 4 börn eru nú við bærilega heilsu, jeg hef verið rýr um tíma, og er, lasinn af Augnveiki, jeg vona að mjer skáni það þegar frálíður, en brjóstveiki ber jeg líklega til grafar, heilsufar manna yfirhöfuð má nú heita með bezta móti. Hvernig líst ykkur á Framfara,? þikir ykkur

hann ekki ætla að verða fullkomið skammablað? það vesta af öllu sem hann hefur haft meðferðis er greinin frá Jóhanni Briem til Sr. Jóns Bjarnasonar, það er annars mikil bót í því sem Halldór ritar aptur á móti Jóhanni, en það er ekki nóg, því margir hafa orðið gramir útaf þessu og þikir sem er, að Sr. Jón hafi orðið þar fyrir óverðskulduðu álasi, Um Sr. Pál Þ.s. gét ég fátt sagt þjer umfram það sem þú heyrir í Framfara og það litla sem jeg hef áður sagt þjer, hann hefur nú nóg að gjöra að gánga á milli safnaða sinna 1 er í Wisconsin 2. í Minisóta 3. í Dakóta 4. í Winnipeg og 5. hjer í nýlendunni (eður öllu heldur, 3 hjerna) þeir sem hann veitir Kvöldmált:sakramtenið verða að játa það fyrir honum að þeir trúi því, að þeim veitist hinn sami líkami og blóð sem hjekk og útrann á krossinum, en þá gékk þó gamli Saura Gísli frá, það kom annars hik á flesta aðra, en þá sagði Sr Páll til þeirra: "Og seigið þið já„ og þeir hlíddu, en betur þikir mjer Sr Pjetur tala (Sjá P. Pjetursson Prédikanir. Reykjavík 1856. bls. 250 8 línu a.n.) um þetta efni, heldur en Páll, og svo mun verða um fleyra, Nú vildi jeg seigja þjer dálítið af stöku mönnum sem þú þekkir: Jónas Kortson geingur nú um göturnar á Gimli, búinn eins og tíginn maður, og "lifir í dýrðlegum fögnuði og vellistingum pragtuglega„ og tekur ekki handtak, Margrét hefur atvinnu við að prjóna, og hamast, en Sigfús og systir hans eru í vistum, og leggja kaup sitt til Foreldra sinna. Bángastaða Hans gamli er giptur ungri stúlku af Austurlandi sem Guðný heitir, þaug eru blásnauð bæði snemma næstl. sumar fóru þaug upp til Winnipeg að fá sjer vinnu, þá vildi það til þeagr Hans var að smíða þar bát, að Guðný stal plánka, ensk kona sá til hennar, og biður hana að gjöra ekki þetta, hún skeitti því ekki þá sagði hin enska Lögreglu manni til, sem þegar tók Guðnýju og setti hana í svartholið, þar sat hún 2 dægur, og var svo sleppt, en Hansi þókti lakast að hún var þá í vestu fötunum sínum (líklega í þessa stálsferð) en honum gékk skár í þessum sökum, ef það er satt sem nú er sagt, að hann hafi stolið 50 dollara gullhríng, og víxlað honum fyrir annað gull, við annann mann.

Ingibjörg Guðmundsdóttir Ólafssonar frá Nesi, fór vestur ásamt okkur, og hefur optast verið kölluð síðan Káhetu Himba, hún fór til Winnipeg, og gjörðist þar því sem næst: The servant of the Queen, hún hefur komist í góðar vistir, og haft gott kaup stundum 15 doll. um mánuðin, og þar að auki hagræði á kvöldin, og á þó ekki bót fyrir bjeið á sjer, hún er nú gipt enskum hermanni að sagt er. Jón Sigurjónsson frá Einarsst: og Jón Magnúss: fyrr á Maná bús. hjer í Bygðinni, þeir eiga sína stjórnarlánskúna hver, og eru báðir í mesta basli, Ásmundur gamli frá Nýabæ, sem býr hjer rjett við hliðina á mjer í Brautarholti lifir nú við bærilegri kjör, síðan hann fjekk peninga sína að heiman, Einarstaða Stefán kom hingað til Nýlend: og fór norður í Mikluey, svo veit eg ekki um hann meyra. Halldór Jensson heyrði jeg sagt að hefði orðið eptir í Ontario, en til Laugasels Finns hef jeg ekkert frjett hvert hann hefur farið eða ekki, nokkuð að heiman, Sigurbjörn frá Jallstaðaseli dvaldi hjer (í Nýl:) hjerumb: 2 mánuði og fór aptur alfarinn til Dakóta með Benidikt Jónssyni frá Mjóadal, Benidikt Jónasson er kominn líka þángað, 20. August n:l: komu Vesturfarar híngað að Gimli, núna skömmu fyrir Jólin dó Halldóra Jóns dóttir, Bergþórssonar fyrr á Øxará í Bárardal, hún var kona Benidikts Guðlaugsson (hjer) í Baldurshaga, Jeg læt hjer með fylgja lítilfjörlegann uppdrátt af meiri hluta Víðirnesbygðar, víða vanta bæjanöfn, sum eru ekki komin enn, og sum þekki jeg ekki, bygðin er orðin meyri suður og upp og svo vestur frá Gimli en uppdrátturinn sýnir, en jeg þekki ekki bæjaskipun þar, mig minnir að bygðin (Víðirnesbygð) nái 2 mílur norður frá Gimli Birki vex víða hjer í Nýl: þó ekki sje neitt af því á mínu landi, og þó það land sje grítt sem jeg er á, þá fynnst ekki steinn á sumum, "lotin„ eru gróflega misjöfn, sum hafa nægan og góðann heyskap, sum íllan og lítinn, og sum eingann eins og mitt "Lot„ jeg þarf að sækja mestallann minn heyskap útá engi hjá Indriða í Kílsnesi (sjá uppdráttinn) það eru rúmar 2 mílur og jeg þarf að borga 1Doll: eða vinna dagsverk fyrir Kýrfóðrið (hjerumb: 50 bagga) ef jeg lifi og rið nokkuð af landi býst jeg við að riðja blett austan við syðrasundið, þar er votlent, gisinn skógur með grasi innanum,*(sjá uppdr:) jeg hef nú reint að gjöra þjer þetta svo skiljanlegt sem jeg gét bezt,

* og géti jeg gjört þetta, ætli jeg að gjöra þennan blett að engi,_

Veiðiaðferð mín, og flestra hjer, er í fæstum orðum þessi: jeg hef net fyrir Gullaugu, 15 möskva djup, möskvinn er samanlagður 3 1/2 þuml. og hjerum 15 faðm: laung, felld. 1 faðmur milli fjáa og kjáa. flárnar eru fet á lengd og bundinn annar endinn við þininn, utanum neðri þininn er likkju rent í rúmsnöru og sömuleiðis utan um steininn sem nú er kölluð kljá, þetta er gott til þess að geta leist steininn úr þegar greiða þarf, og ekki eins flókagjarnt sem bein og soppar er tíðkuðust heima, sumir hafa rúmsnöru utan um endann á flánni líka, jeg íminda mjer að Mývetningum væri gott að taka upp þennann útbúnað á netjum sínum, og segðu þeim að jeg seigi að þeir sjeu heimskingjar ef þeir reini ekki þessa aðferð. - fyrir Pice (pæk) er möskvin 5 til 5 1/2 þ. 12-15 möskva djúp, 20 faðm. laung 1 1/2 faðmur milli fláa og kljáa, feld til þriðjúnga, og 3 möskvar á fellingu hverri, - fyrir hvítfisk er möskvinn 5 1/2 til 6 bund, 15 til 18 mösk[va] djúp um 20 faðm. laung. feld til helminga eða þvínær, (og eins fyrir gullaugu) flár og kljár einsog fyrir Pice. - jeg hafði 20 aungla á línu (með faðmsmillibil) í sumar fyrir Kattfisk, mest aflaði jeg 6 í einu yfir 1 nótt og var það bezta veiði, jeg batt hana milli staura sem jeg rak ofan í Vatnsbotninn og hafði á henni 3 flár til að halda aunglunum frá botni, og hafði Gullaugu smáskorinn fyrir beitu, sumir hafa reint að brúka dráttarnet, og hafa aflað nokkuð en ekki sjerlega vel með þeim. Hjer fylgir með á miða mind af helzta laginu sem við höfum á fiskibátum okkar, þeir hafa engin bönd eða rengur, jeg er nú orðinn vanur við að smíða þá, og gét smíðað bátinn einsamall á 2 dögum, ef alt efnið er við höndina, þeir eru sterkir og stöðugir, en gánga ekki vel þó fullgóðir þar sem ekki þarf lángt að róa, þú gétur reint að smíða sona ferju á Laxá, og Sigtr: í Kasthvami gæti vel brúkað svona bát á Kringluvatn, það er svo mörgum pörtum kostnaðarminna en að smíða bittur og pramma, eins og þeir tíðkast hjá ykkur, svo gétur hver smíðað þá, sem er ofurlítið hægur, - þar sem þú spyrð eptir garðyrkju verkfærum okkar, þá er það fljótt talið, það sem jeg hefi, það er "grobbhófur„ sem þjer þikir svo ljótt að kalla svo, og "garðhófur„ eða ef þú vildir kalla það hlúgunarjárn, og svo búið, sumir hafa plóga líka dönskum plógum, og einskonar herfi brúka menn hjer, þau eru þrýhyrnd (eru kölluð "drags„) (Framfari lýsir þeim í 17 Nr f.á.) 3 hreinsunarvjelar eru komnar til Nýlendunnar, þeim er snúið eins og hverfusteini, innaní vjelinni er kall með spjöldum

sem blæs hismið burtu, um leið og hún sigtar kornið þegar búið er að þreskja það, sem gjört er með tveimur spítum saman bundnum þetta barefli er kallað "flail„ (frb: fleil.) en vjelin er kölluð "Fanningmill„ þú spyrð um búnaðar aðferð okkar, og er það þá helzt að seigja: að á veturna og vorin er fleldur skógur og landið rutt brent og gyrt þegar kémur fram í miðjan Maí er farið að sá, gengur það fram í Júní meira og minna, jafnframt er stunduð veiði í vatninu svo fara þá sumir í vinnu eður til annara útrjettinga. í Júlí byrjast heyskapurinn, og stendur yfir fram í August, hjá sumum fram í September, þá leita menn sjer atvinnu um tíma, þar til í October að haustaflinn byrjar, hveiti er uppskorið í Septemb. Kartöflur uppteknar í Oktober, svo kémur til að Aka heyi handa kúm og hirða um þær, höggva og kljúfa eldivið og sv frv. Þjer er nú ekki farið að lítast á málið hjá okkur, en þú heyrir minst af öllum þeim afbökunum í miðanum frá mjer, það er eins og sumir þiki frægð í því að brúka ensku bjagaða með íslenzkum endingum, sumt er nú samt nauðsynlegt að brúka á ensku, t.a.m. alt það sem hestum og uxum er ként að skilja ef maður fær taminn uxa frá enskum, er óhuxandi að fara að kénna honum á íslenzku, svo eins ef maður ljeti uxa til enskra, þá geingi hann ekki meira en ótaminn ef hann skildi ekki nema Íslenzku, vel taminn uxi eða hestur skilur þegar honum er sagt að fara afstað, standa við, fara aptur á bak og svo hvort heldur er til hægri eður vinstri, það væri ómissandi fyrir ykkur að kénna hestum ykkar að skilja þetta einkum þegar þeir þurfa að aka. - Viðartegund þá sem þú spyrð eptir, þetta "Greenhart„ hefi jeg hverki sjeð nje heyrt nemda, - því er miður að jeg gét ekki sent þjer neitt fræ. jeg hefi ekkert til af því sem jeg gét ímindað mjer að kynni að vaxa hjá þjer, ekki svo mikið sem Kálhöfuð af sömu sort og jeg sendi þjerí fyrra. Þó þækti mjer gaman ef þú næðir í einhvern vesturfara að sumri, og sem færi hingað, ef þú vildir svo vel gjöra og senda mjer njólafræ, jeg skrifaði Jakob á Grímstöðu[m] 29. Sept n.l. og vona að þú hafir fengið að sjá það, hafi það annars komist til skila. seigðu mjer hvernig þjer líkar nú þessi smíði og hvað þig vantar að vita hjeðan, þegar þú skrifar mjer næst þá seigðu mjer alt sem þú veizt abat my father in law, það vantaði hjá þjer núna, jeg bið kærlega að heilsa Föður þínum og stjúpu þinni með þakklæti fyrir sendinguna, sem mjer kom í góðar þarfir, kveð jeg þig svo ásamt öllum þínum með óskum allra heilla u.t.o.e.

Þinn vinur og frændi

Benedikt Arason

Eskr. Hefur ekki Sigfús í Múla kjent ykkur einhvern búhnikk, síðan hann kom að vestan? hann hefur þó sjeð svo mikið að hann ætti að géta það.

Nú er kominn 16. Jan.